Literatura westernowa to fascynujący gatunek, który przenosi czytelników w świat Dzikiego Zachodu, pełen przygód, niebezpieczeństw i wyjątkowych postaci. Od ponad stu lat westerny przyciągają miłośników literatury, którzy chcą poznać historie pełne odwagi, przyjaźni i walki o sprawiedliwość. Oto nasz top 10 najlepszych książek typu western, które warto przeczytać.
1. „Na południe od Brazos” (Lonesome Dove) – Larry McMurtry
„Na południe od Brazos” to jedno z najważniejszych dzieł w historii literatury westernowej. Larry McMurtry stworzył epicką opowieść o przyjaźni, miłości i stracie, ukazując zarówno piękno, jak i brutalność życia na Dzikim Zachodzie. Powieść zdobyła Nagrodę Pulitzera i doczekała się ekranizacji, która stała się kultowym miniserialiem telewizyjnym.
2. „Prawdziwe męstwo” (True Grit) – Charles Portis
„Prawdziwe męstwo” to poruszająca opowieść o młodej dziewczynie, która z niezłomną determinacją poszukuje sprawiedliwości dla zamordowanego ojca. Powieść Charlesa Portisa łączy w sobie niezwykłe postaci, emocjonującą fabułę i oryginalny styl narracyjny. Książka doczekała się dwóch ekranizacji filmowych, z których jedna przyniosła Jeffowi Bridgesowi nominację do Oscara.
3. „Krwawy południk” (Blood Meridian) – Cormac McCarthy
„Krwawy południk” to mroczne i brutalne dzieło Cormaca McCarthy’ego, które wprowadza czytelnika w świat bezwzględnej przemocy i nihilizmu. Autor ukazuje historię bandy łowców skalpów, której członkowie zostają wplątani w spiralę przemocy na terenie amerykańskiego południowego zachodu. Książka uważana jest za jedno z największych osiągnięć literackich XX wieku.
4. „Riders of the Purple Sage” – Zane Grey
Klasyczna powieść „Riders of the Purple Sage” to jedno z najbardziej znanych dzieł Zane’a Greya, którego twórczość zapoczątkowała popularność gatunku western. Opowieść o miłości, zemście i poszukiwaniu sprawiedliwości na Dzikim Zachodzie porusza tematy religii, moralności i tożsamości. Książka doczekała się wielu ekranizacji oraz kontynuacji, potwierdzając swoją niezmienną popularność na przestrzeni lat.
5. „The Ox-Bow Incident” – Walter Van Tilburg Clark
„The Ox-Bow Incident” to poruszająca opowieść o linczu i krzywdzie, której towarzyszy refleksja na temat moralności i konsekwencji działania pod wpływem tłumu. Walter Van Tilburg Clark przedstawia historię dwóch kowbojów, którzy stają w obliczu niewłaściwego wymiaru sprawiedliwości na Dzikim Zachodzie. Powieść jest ważnym społecznym komentarzem, który pokazuje, jak łatwo ludzie ulegają niszczycielskim instynktom.
6. „Warlock” – Oakley Hall
„Warlock” to fascynująca opowieść o tytułowym miasteczku Warlock, gdzie mieszkańcy muszą stawić czoła bandytom i przemocy. Oakley Hall ukazuje skomplikowane relacje między mieszkańcami oraz zmagania z własnymi demonami. Książka łączy elementy klasycznego westernu z psychologiczną głębią i jest często porównywana do dzieł Williama Faulknera czy Thomasa Pynchona.
7. „The Shootist” – Glendon Swarthout
„The Shootist” to wzruszająca opowieść o legendarnym rewolwerowcu, który musi zmierzyć się z własnym przeszłością i zbliżającym się końcem życia. Glendon Swarthout przedstawia historię człowieka, który próbuje znaleźć spokój w świecie pełnym przemocy i niepewności. Powieść doczekała się kultowej ekranizacji z Johnem Wayne’em w roli głównej.
8. „The Searchers” – Alan Le May
„The Searchers” to porywająca opowieść o poszukiwaniach młodej dziewczyny, porwanej przez Indian. Alan Le May przedstawia długą i trudną drogę głównego bohatera, który musi zmierzyć się z przeciwnościami i własnymi uprzedzeniami. Powieść ukazuje konflikt między białymi osadnikami a rdzennymi mieszkańcami Ameryki, a także zmagania z własnymi wartościami i przekonaniami.
9. „The Virginian: A Horseman of the Plains” – Owen Wister
Klasyczna powieść „The Virginian: A Horseman of the Plains” to jedno z pierwszych dzieł literatury westernowej, które zadecydowało o kształcie gatunku. Owen Wister przedstawia historię młodego kowboja z Wirginii, który musi zmierzyć się z przeciwnościami życia na Dzikim Zachodzie. Książka porusza tematy miłości, przyjaźni i lojalności, a jej wpływ na rozwój gatunku westernowego jest niezaprzeczalny.
10. „Little Big Man” – Thomas Berger
„Little Big Man” to zabawna i ironiczna opowieść o Jacku Crabbie, 111-letnim kowboju, który opowiada swoje niezwykłe życie na Dzikim Zachodzie. Thomas Berger ukazuje historię pełną nieoczekiwanych zwrotów akcji, w której główny bohater staje się uczestnikiem ważnych wydarzeń i spotyka legendarnych postaci z historii Ameryki. Książka jest również refleksją na temat stereotypów związanych z kulturą Dzikiego Zachodu i rdzennymi mieszkańcami kontynentu.
Bonus – polskie książki western!
Chociaż gatunek westernu jest najbardziej rozpowszechniony w amerykańskiej literaturze, także w Polsce można znaleźć kilka interesujących pozycji. Oto top 3 polskich książek inspirowanych konwencją westernu:
- „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną” – Dorota Masłowska
Choć powieść Doroty Masłowskiej nie jest klasycznym westernem, to widać w niej wpływ tego gatunku. Książka opowiada o życiu mieszkańców polskiego miasteczka, gdzie przemoc i zwyrodnialstwo stają się codziennością. Elementy westernu są widoczne w konwencji opowiadań, stylu narracyjnym oraz ukazaniu postaci.
- „Ballada o pewnym Wiesławie” – Marcin Wroński
Marcin Wroński przedstawia w swojej książce historię Wiesława, który zostaje wplątany w konflikt z miejscowym gangiem. Elementy westernu są widoczne w atmosferze książki, fabule oraz ukazaniu postaci. „Ballada o pewnym Wiesławie” to dowód na to, że polska literatura potrafi nawiązać do klasycznych motywów westernu.
- „Wichrowe Wzgórza Krymu” – Jacek Komuda
Chociaż książka Jacka Komudy nie jest typowym westernem, to można w niej znaleźć elementy charakterystyczne dla tego gatunku. Opowieść o życiu na Krymie w XIX wieku, gdzie toczą się walki o wpływy polityczne i ziemie, nawiązuje do konwencji westernu. Książka pokazuje, że polska literatura potrafi dostosować western do własnych realiów i stworzyć interesujące historie zainspirowane tym gatunkiem.
