Lee Van Cleef był amerykańskim aktorem, który zyskał sławę dzięki swoim rolom w licznych filmach, zwłaszcza w spaghetti westernach. Urodzony 9 stycznia 1925 roku w Somerville, New Jersey, jako Clarence LeRoy Van Cleef Jr., był synem Marion Levinia Van Fleet i Clarence’a LeRoya Van Cleefa Sr. Jego rodzina miała holenderskie, angielskie i niemieckie korzenie. W młodości Van Cleef uczęszczał do Somerville High School i angażował się w różne zajęcia, takie jak sport, muzyka i teatr.
W 1942 roku, po ukończeniu szkoły średniej, Lee Van Cleef zaciągnął się do United States Navy, gdzie służył jako sonarman podczas II wojny światowej. Po zakończeniu wojny Van Cleef pracował jako kierowca ciężarówki, zanim zaczął pracować jako księgowy. Jego zainteresowanie aktorstwem ożywiło się, gdy jego żona, Joan Marjorie Drane, zachęciła go do dołączenia do lokalnego zespołu teatralnego. Po udanym występie w jednej z sztuk, Van Cleef postanowił spróbować swoich sił na Broadwayu.
Van Cleef zadebiutował na Broadwayu w 1950 roku w sztuce „Mister Roberts”, gdzie zwrócił na siebie uwagę reżysera Stanleya Kramera. Kramer zaangażował Van Cleefa do swojego filmu „High Noon” (1952), gdzie wystąpił u boku Gary’ego Coopera. Jego charakterystyczna twarz i wyjątkowy talent sprawiły, że zaczął zdobywać role w kolejnych filmach.
W 1956 roku Lee Van Cleef wystąpił w filmie „The Conqueror” u boku Johna Wayne’a. Następnie pojawił się w wielu westernach, takich jak „Gunfight at the O.K. Corral” (1957) z Burtem Lancasterem i Kirk’em Douglasem oraz „The Bravados” (1958) z Gregorym Peckiem. Jego wyrazista twarz i umiejętności aktorskie sprawiały, że często obsadzano go w rolach czarnych charakterów.
W latach 60. XX wieku kariera Van Cleefa nabrała tempa za sprawą spaghetti westernów, które zyskały ogromną popularność. W 1965 roku wystąpił w filmie Sergio Leone „Za kilka dolarów więcej” u boku Clinta Eastwooda. Rola pułkownika Mortimera przyniosła Van Cleefowi międzynarodową sławę. W 1966 roku ponownie pojawił się w filmie Leone „Dobry, zły i brzydki”, gdzie zagrał postać Angel Eyesa, jednego z trzech głównych bohaterów. Ta rola przyczyniła się do utrwalenia jego pozycji jako gwiazdy kina.
W kolejnych latach Lee Van Cleef kontynuował występy w spaghetti westernach, takich jak „Death Rides a Horse” (1967) czy „Sabata” (1969), która doczekała się dwóch sequeli: „Return of Sabata” (1971) i „The Magnificent Seven Ride!” (1972), choć w ostatnim filmie z serii rolę Sabaty przejął inny aktor, Lee Majors. W 1968 roku Van Cleef wystąpił również w filmie „Barquero” u boku Warrena Oatesa.
Van Cleef nie ograniczał się tylko do westernów. Występował także w filmach akcji, takich jak „The Big Combo” (1955) i „Kansas City Confidential” (1952). W latach 70. XX wieku, Van Cleef zdobył kolejne role, tym razem w filmach sensacyjnych i przygodowych, takich jak „El Condor” (1970) czy „The Master Gunfighter” (1975).
Lee Van Cleef stracił część swojego prawego palca wskazującego podczas służby w United States Navy. W wyniku wypadku, który miał miejsce na jednym z okrętów podczas II wojny światowej, Van Cleef utracił końcówkę palca wskazującego. W jego późniejszych filmach często można zauważyć, że unika pokazywania swojej ręki z uszkodzonym palcem. Mimo tego, aktor zdołał osiągnąć znaczący sukces w swojej karierze filmowej, a niepełnosprawność nie przeszkodziła mu w zbudowaniu imponującego dorobku aktorskiego.
W latach 80. XX wieku kariera Lee Van Cleefa zaczęła powoli wyhamowywać, ale aktor nadal był obecny na ekranach. W 1981 roku wystąpił w filmie science-fiction „Ucieczka z Nowego Jorku” w reżyserii Johna Carpentera, gdzie zagrał postać Romera, prawej ręki głównego antagonisty. W 1984 roku Van Cleef wystąpił w serialu telewizyjnym „The Master” jako ninja, który zostaje mentorem młodego ucznia. Serial nie zdobył jednak szerszego uznania i został anulowany po jednym sezonie.
W 1989 roku Lee Van Cleef zagrał swoją ostatnią rolę w filmie „Thieves of Fortune”. Niestety, jego zdrowie zaczęło się pogarszać. W 1989 roku Van Cleef doznał ataku serca, a w wyniku długotrwałego palenia papierosów cierpiał także na chorobę płuc. Ostatecznie zmarł 16 grudnia 1989 roku w Oxnard, Kalifornia, w wieku 64 lat. Jego śmierć była wynikiem kolejnego ataku serca.
Lee Van Cleef pozostaje jednym z najbardziej charakterystycznych i rozpoznawalnych aktorów w historii kina. Jego wyrazista twarz, talent aktorski i charyzma sprawiły, że zagrał wiele niezapomnianych ról, zwłaszcza w spaghetti westernach. Przez lata kariery Van Cleef zdobył uznanie zarówno widzów, jak i krytyków, a jego filmy stanowią istotny element dorobku kinematografii światowej.
W życiu prywatnym Lee Van Cleef był żonaty trzykrotnie. Jego pierwszą żoną była Patsy Ruth Kahle, z którą miał trójkę dzieci. Drugą żoną została Joan Marjorie Drane, z którą miał jedno dziecko. Trzecią żoną aktora była Barbara Havelone, z którą pozostał aż do swojej śmierci. Współpracując z różnymi reżyserami i aktorami na przestrzeni lat, Van Cleef zdobył liczne kontakty i przyjaźnie w branży filmowej.
Prócz aktorstwa, Lee Van Cleef miał również pasję do malarstwa, które uprawiał jako hobby. W jego twórczości można zauważyć wpływ impresjonizmu, a także fascynację krajobrazami, zwłaszcza tymi związanych z Dzikim Zachodem. Niektóre z jego obrazów zostały wystawione na pokazach i aukcjach, zdobywając uznanie w świecie sztuki.
Warto również wspomnieć o filantropii Van Cleefa, który angażował się w różne działania charytatywne i wsparcie dla potrzebujących. Był szczególnie związany z organizacjami pomagającymi dzieciom oraz weteranom wojennym, często przekazując swoje honorarium z występów na cele dobroczynne.
Lee Van Cleef pozostaje ikoną kina, zwłaszcza spaghetti westernów, których nie można sobie wyobrazić bez jego wyrazistego wizerunku i niezapomnianych ról. Jego wpływ na ten gatunek filmowy jest niezaprzeczalny, a jego wkład w rozwój kinematografii doceniany przez kolejne pokolenia widzów i filmowców. W trakcie swojej kariery Van Cleef zagrał w ponad 90 filmach, pozostawiając po sobie niezatarty ślad w historii kina.
Podsumowując, Lee Van Cleef był aktorem o wyjątkowej charyzmie, który zdołał stworzyć niezwykle barwne i interesujące postacie. Jego kariera, choć naznaczona była wzlotami i upadkami, przyciągała uwagę zarówno widzów, jak i krytyków. Jego niezwykła twarz, zdolności aktorskie i umiejętność wcielania się w różnorodne role sprawiają, że jego osoba jest nieodłącznym elementem historii kina, a jego filmy pozostają źródłem inspiracji dla współczesnych twórców. Dzięki swojej pracy, Lee Van Cleef zyskał trwałe miejsce w panteonie wielkich aktorów i pozostaje ikoną dla miłośników kina na całym świecie.
Ciekawostka: jak zmierzono na planie filmu „Za kilka dolarów więcej”, Lee Van Cleef był szybszym rewolwerowcem niż Clint Eastwood. Na wyciągnięcie broni i skuteczny strzał potrzebował zaledwie trzech klatek filmu, to jest 1/8 sekundy!
Wybrana filmografia:
- W samo południe (High Noon), reż. Fred Zinnemann (1952)
- Arena, reż. Richard Fleischer (1953)
- Gwiazda szeryfa (The Tin Star), reż. Anthony Mann (1957)
- Samotny jeździec (Ride Lonesome), reż. Budd Boetticher (1959)
- Za kilka dolarów więcej (Per qualche dollaro in più), reż. Sergio Leone (1965)
- Dobry, zły i brzydki (Il Buono, il brutto, il cattivo), reż. Sergio Leone (1966)
- Do diabła z prawem (Al di là della legge), reż. Giorgio Stegani (1968)
- Komandosi (Commandos), reż. Armando Crispino (1968)
- El Condor, reż. John Guillermin (1970)
- Siedmiu wspaniałych nadjeżdża (Magnificent Seven Ride), reż. George McCowan
- Krwawe pieniądze (Là dove non batte il sole), reż. Antonio Margheriti (1974)
- Kid Vengeance, reż. Joseph Manduke (1977)
- Ucieczka z Nowego Jorku (Escape from New York), reż. John Carpenter (1981)
- Sabata i Powrót Sabaty
